Water vormt de basis van elk leven, maar niet alle water is hetzelfde. Het zuurstofgehalte bepaalt of water daadwerkelijk levensondersteunend is. Voor telers in de glastuinbouw wordt dit steeds duidelijker: planten hebben zuurstof nodig in het irrigatiewater voor gezonde wortelontwikkeling.

Toch bleef zuurstof lang een ondergeschoven kindje in het waterbeheer. Veel telers gaan er automatisch van uit dat hun water wel goed zal zijn. Door daadwerkelijk te meten krijgt u echter inzicht in de werkelijke waterkwaliteit. En dat werkt, getuige de groeiende interesse van professionele telers voor zuurstofmonitoring.

Wat is opgeloste zuurstof in water?

Opgeloste zuurstof (O₂) verwijst naar zuurstofgas dat als moleculen in het water aanwezig is. We drukken dit uit in milligram per liter (mg/L). Waar lucht ongeveer 21% zuurstof bevat, kunnen we in water slechts 5-12 mg/L verwachten, afhankelijk van temperatuur en andere omstandigheden.

Zuurstof komt op natuurlijke wijze in water via diffusie uit de atmosfeer en door fotosynthese van waterplanten. Bewegend water neemt gemakkelijker zuurstof op dan stilstaand water. Het zuurstofgehalte geeft direct inzicht in de waterkwaliteit. Zonder voldoende O₂ kunnen waterorganismen niet overleven.

Waarom de hoeveelheid zuurstof in water meten zo belangrijk is

In de glastuinbouw zien we vaak een probleem: het bassinwater bevat nog voldoende zuurstof, maar bij de druppelaar is het gehalte drastisch gedaald. Stilstaand water in leidingen kan binnen een uur naar kritieke waarden (onder 4 mg/L) zakken door bacterieel verbruik. Door te meten weet u waar in het systeem zuurstof wegvalt.

Dit is belangrijk omdat plantenwortels continu zuurstof nodig hebben voor hun stofwisseling en de opname van voedingsstoffen. Bij zuurstoftekort stagneert de calciumopname bijvoorbeeld, wat de plant zwakker maakt tegen ziekten. Vissen in vijvers hebben minimaal 5 mg/L nodig, terwijl planten in kassen optimaal presteren bij veel hogere waarden.

Monitoren helpt ook bij procesverbetering. Waterbeheerinstallaties besparen tot 60% energie door beluchtingsregeling op basis van O₂-metingen. Voor telers betekent dit betere gewaskwaliteit met minder risico op wortelziekten.

Factoren die het zuurstofgehalte beïnvloeden

Verschillende factoren bepalen hoeveel zuurstof er in uw water zit. Door deze te begrijpen, weet u wanneer extra waakzaamheid geboden is.

Temperatuur speelt een hoofdrol bij zuurstofverlies. Warmer water houdt minder zuurstof vast, terwijl warmte de stofwisseling van micro-organismen versnelt. Op zomerse dagen zien vijverhouders daarom vissen naar lucht happen door dit dubbele effect.

Water in beweging behoedt u voor problemen. Stilstaand water verliest snel zuurstof omdat menging met lucht ontbreekt, terwijl stromend water juist gemakkelijker zuurstof opneemt. In leidingen waar water stilstaat, kunnen bacteriën en schimmels het beschikbare O₂ snel opverbruiken bij afbraakprocessen.

Ook timing speelt een rol. Overdag produceren waterplanten zuurstof via fotosynthese, maar 's nachts verbruiken ze het juist. Dit verklaart waarom vroege ochtendmetingen vaak de laagste waarden laten zien.

De gevolgen van zuurstoftekort in water

Zuurstoftekort raakt uw bedrijf op meerdere fronten. Het begint bij de planten zelf.

Bij zuurstofarme voedingsoplossing raken plantenwortels in ademnood. Dit leidt tot slechtere opname van water en voedingsstoffen. Wortelverstikking kan optreden. Bovendien bevordert zuurstoftekort ongewenste anaerobe processen die biofilm exponentieel laten groeien en de bacteriedruk verhogen.

Het probleem beperkt zich niet tot plantgezondheid. Zuurstoftekort veroorzaakt ook technische problemen in uw irrigatiesysteem. Anaerobe bacteriën vormen biofilm en slib dat druppelaars kan verstoppen. Dit leidt tot ongelijkmatige watervoorziening en hogere onderhoudskosten.

Ter vergelijking: vissen krijgen al stress onder 5 mg/L en sterven bij waarden onder 1-2 mg/L. Voor uw planten geldt hetzelfde principe, zij het met andere drempelwaarden.

Moderne meetmethoden

Het meten van zuurstof is de laatste jaren veel eenvoudiger geworden. Elektronische zuurstofmeters hebben chemische testkits grotendeels vervangen door hun nauwkeurigheid en gebruiksgemak.

De nieuwste optische sensoren werken via luminescentie en overtreffen de oudere elektrochemische varianten. Ze behouden hun kalibratie veel langer, verbruiken geen zuurstof en zijn onderhoudsarm. Voor professionele telers betekent dit minder gedoe en betrouwbaardere metingen.

Het grootste voordeel zit echter in continue monitoring. In plaats van af en toe een steekproef te nemen, geven vaste sensoren real-time inzicht in trends en schommelingen. Voor telers werkt een combinatie het beste: een vaste sensor in het bassin voor continue bewaking, plus een draagbare meter om verschillende punten in de kas te controleren.

Het verhogen van het zuurstofgehalte in water

Meten alleen is niet genoeg. Wanneer u tekorten constateert, moet u ook kunnen ingrijpen. Traditionele beluchting verhoogt het O₂-gehalte tot ongeveer 8-10 mg/L (luchtverzadiging). Voor optimale plantprestaties is dit vaak onvoldoende.

Nanobellentechnologie biedt uitkomst voor het toevoegen van zuurstof aan het water. Door nano belletjes te produceren die in het water blijven zweven, bereikt u zuurstofwaarden van 20-35 mg/L. Deze nanobellen hebben een enorm contactoppervlak en stijgen nauwelijks op. Ze geven hun zuurstof geleidelijk af zonder direct te ontsnappen. Dit is veel doeltreffender dan gewone beluchting waarbij grote bellen snel opstijgen en uit het water verdwijnen.

Pro-Vida: van meting tot oplossing

Pro-Vida combineert nanobellentechnologie met slimme monitoring. Een zuurstofgenerator zuigt omgevingslucht aan en concentreert de zuurstof tot ongeveer 90%. Deze bijna pure zuurstof wordt via een venturi in het water gebracht waarna de nanobellengenerator er nanobellen van maakt.

Het resultaat spreekt voor zich. Telers rapporteren gezondere wortels, minder biofilm en stabiele zuurstofwaarden tussen 20-25 mg/L. Het systeem is plug-and-play en onderhoudsarm. Periodiek onderhoud beperkt zich vooral tot de zuurstofgenerator.

Tegelijkertijd geeft een draagbare optische zuurstofmeter inzicht in de zuurstofwaardes door de hele kas. Daarmee kunt u snel en efficiënt op elke gewenste plek een meting uitvoeren. Real-time monitoring van de zuurstofwaardes is ook mogelijk als extra optie.

Zuurstof meten in water: de sleutel tot gezonde planten

Het meten van zuurstof in het water is essentieel voor gezond waterbeheer. Tekorten leiden tot ernstige problemen, van zieke planten tot technische storingen. Meet vandaag nog uw zuurstofgehalte in bassin en bij de verste druppelaar. Het resultaat kan verrassend zijn.

Pro-Vida biedt een beproefde oplossing om zuurstofniveaus structureel te verhogen. Deze Nederlandse nanobellentechnologie geeft telers volledige controle over hun waterkwaliteit. Wilt u weten wat dit voor uw bedrijf kan betekenen? Onze specialisten denken graag met u mee.